Study PhD in Taiwan 國立陽明大學 公共衛生研究所 吳俊興

Dành công sức việc mình thích sẽ có thành quả tương xứng

Khi còn học cấp 3, tôi  có sự quan tâm đặc biệt dành cho toán học với hi vọng tốt nghiệp một trường đại học kỹ thuật. Tuy nhiên, khi chuẩn bị cho kỳ thi đại học, tôi đã phát triển niềm đam mê với Sinh học (do bố mẹ muốn tôi thi cả khối Y Dược) và quyết định thi vào trường Đại Học Khoa Học Tự Nhiên Hà Nội, Khoa Sinh Học. Sau khi tốt nghiệp đại học, với mong muốn được đi du học nước ngoài để học thêm về y tế và môi trường, tôi đã đến với chương trình International Health Program, trường Đại học Quốc Gia Dương Minh, Đài Loan và gắn bó với ngành sức khỏe môi trường đến nay. Qua phần chia sẻ của mình, tôi muốn nói rằng điều bạn thích sẽ thay đổi theo thời gian, nhưng hãy cứ làm mọi việc với toàn bộ niềm đam mê, bạn sẽ được đi trên con đường của riêng mình để tới thành công.

Giới thiệu về trường Đại học Dương Minh (National Yang Ming University)

Đại học Dương Minh nằm trên một ngọn núi nhỏ ở phía bắc thành phố Đài Bắc, nằm giữa hai trạm tàu điện Qilian và Shipai với khoảng cách khoảng 10-15 phút đi bộ. Phần không nhỏ thầy cô trong trường đều đã có thời gian dài học tập và làm việc ở các trường hàng đầu trên thế giới ở Mỹ cũng như châu Âu nên tiếng Anh là ngôn ngữ được dùng phổ biến trong khuôn viên trường. Các lo lắng và vấn đề trong cuộc sống của sinh viên quốc tế luôn được quan tâm bới văn phòng hợp tác quốc tế OIA và nhóm sinh viên hỗ trợ người Đài Loan.

Giới thiệu về chương trình International Health Program

Thành lập năm 2002, IHP mỗi năm đào tạo ~15 thạc sĩ và 2-6 tiến sĩ ngành y tế cộng đồng. Các sinh viên của chương trình đến từ khắp các lục địa trên thế giới với chuyên ngành và văn hóa khác nhau. Điều ấy đã khiến mỗi lớp học ở IHP trở thành một buổi thảo luận sôi nổi với cách nhìn rất khác nhau. Ngoài ra, để đáp ứng sự đa dạng về chuyên ngành của sinh viên, các ngành học của IHP cũng vô cùng đa dạng bao gồm các khóa học về chính sách phúc lợi xã hội, sức khỏe môi trường, chăm sóc y tế công đồng, quản lý y tế, bệnh nhiệt đới, khoa học cuộc sống, và y sinh học. Các khóa học đều được giảng dạy bởi các chuyên gia trong ngành với kinh nghiệm thực tiễn. Bên cạnh học bổng của chính phủ Đài Loan và học bổng của trường, chương trình IHP còn là một trong số ít chương trình nhận được sự tài trợ của học bổng từ quỹ International Cooperation and Development Fund (ICDF).

Yêu cầu để tốt nghiệp ở IHP ngoài luận văn còn phải hoàn thành số tín chỉ bắt buộc (18 tín chỉ với tiến sĩ và 24 tín chỉ với thạc sĩ). Tuy nhiên với việc các môn học đều vô cùng thiết thực và hấp dẫn, bạn sẽ vượt qua con số bắt buộc trước khi bạn kịp nhận ra. Trong thời gian học các môn trên lớp, các thầy cô sẽ truyền đạt các kiến thức về các vấn đề sức khỏe trên toàn thế giới. Điều này sẽ giúp sinh viên dễ dàng định hương nghiên cứu của mình. Tất nhiên, khi làm nghiên cứu điều quan trọng nhất là giáo viên hướng dẫn. Trong năm học đầu tiên, mặc dù rất bận rộn với các môn học trên lớp, các bạn nên tích cực trao đổi với các giáo viên về đề tài của mình để có thể tìm được giáo viên phù hợp nhất với bản thân trước khi kết thúc năm học thứ nhất.

Giới thiệu về đề tài nghiên cứu của bản thân

Nghiên cứu của tôi sử dụng hệ thống dữ liệu của bảo hiểm y tế Đài Loan để nghiên cứu mối quan hệ giữa ô nhiễm không khí và bệnh đột quỵ. Ô nhiễm không khí trở thành một vấn nạn trên toàn cầu bao gồm cả Đài Loan và Việt Nam. Ngoài ra việc nghiên cứu số liệu lớn big data cũng có ý nghĩa với sự nghiệp sau này của tôi khi yêu cầu phân tích số liệu ngày càng cao. Số liệu sức khỏe và môi trường của Đài Loan đã được tích lũy trong thời gian hơn 20 năm và có những sự tương đồng về vấn đề sức khỏe môi trường giữa Việt Nam và Đài Loan. Chính vì thế thực hiện nghiên cứu này, tôi vừa có thể phát triển bản thân cũng như đóng góp kiến thức cho ngành sức khỏe môi trường ở Đài Loan và Việt Nam.

Các môn học yêu thích ở IHP  

Mặc dù là một người làm nghiên cứu về môi trường, tuy nhiên tôi có sự quan tâm đặc biệt với các bộ môn liên quan đến chính sách và hệ thống y tế ở Đài Loan. Môn học hệ thống y tế ở Đài Loan đã cho tôi cơ hội được thăm quan các cơ quan chăm sóc sức khỏe của Đài Loan như CDC, FDA. Trong khi đó, môn chính sách y tế được giảng dạy bởi một chính trị gia trực tiếp đưa ra các quyết sách liên quan đến sức khỏe của Đài Loan. Cả hai môn học đều cho tôi ấn tượng sâu đậm và hiểu hơn về nên y tế của một nước phát triển.

Các hoạt động nghiên cứu

Trong thời gian ở IHP, tôi đã thực sự biến thành một nhà nghiên cứu với một số bài báo đăng trên các tạp chí nghiên cứu hàng đầu trên thế giới. Ngoài ra tham gia các hội thảo quốc tế cũng luôn được nhà trường ủng hộ đặc biệt với nghiên cứu sinh. Tôi đã tham gia hội thảo quốc tế về các vấn đề Dioxin 2018 ở Ba Lan. Bên cạnh đó, nếu có cơ hội để làm trợ giảng, bạn không nên bỏ lỡ. Bởi đây chính là cơ hội hiếm hoi để bạn đưa kiến thức của mình đến với sinh viên khóa dưới.

Những điều nên biết trước khi đến Đài Loan

Văn hóa Việt Nam và Đài Loan có sự tương đồng lớn trong ẩm thực, tôn giáo, quan hệ gia đình. Tuy nhiên, văn hóa chợ đêm của người Đài Loan là một nét nhấn của văn hóa bản địa. Những khu chợ đêm là không chỉ là nơi để mua bán, mà còn là nơi mà văn hóa của người Đài Loan được bộc lộ rõ nét. Ngoài ra hệ thống giao thông vận tải thuận tiện giúp bạn đi từ  miền Bắc đến miền Nam của đảo trong vòng hai giờ đồng hồ. Ngoài ra, sinh viên Việt Nam đến Đài Loan du học ngoài trang bị tiếng Anh và tiếng Trung (tùy vào chương trình học, nhưng tốt nhất nên biết cả hai thứ tiếng), bạn nên chuẩn bị tinh thần học một thứ tiếng vừa giống tiếng Trung, vừa giống tiếng Việt – tiếng Đài Loan.

Tận hưởng cuộc sống là quyền và nghĩa vụ

Bên cạnh việc học tập để phát triển kiến thức, tôi còn dành thời gian để phát triển các kỹ năng khác của bản thân như sự tự tin, khả năng giao tiếp. Ngoài ra, tôi luôn tâm niệm rằng không thể để thời gian trôi qua lãng phí, ngoài việc học, tôi còn đi thăm thú, đến các vùng đất mới, giao tiếp với không chỉ người Đài Loan mà cả người đến từ các nước khác giúp cho tôi hiểu hơn về văn hóa thế giới và thêm yêu cuộc sống hơn.

追隨自己的熱情，你終會擁有意想不到的收穫

吳俊興在高中時最擅長數理科目，嚮往成為一名科技人，但因為父母期待自己讀醫學，最後折衷之下，進入河內科技大學攻讀生物學系，他在大學期間主要是做基因有關的研究，期盼能透過研究為癌症找到新的治療方式，但在畢業後，他轉念想做能幫助更多人的健康照護研究，又觀察到台灣有著世界頂尖的健保體系優勢，而選擇至台灣陽明大學攻讀公共衛生碩士，畢業後繼而申請陽明大學國際衛生學位學程（International Health Program, IHP）博士班，並在博士班決心往環境衛生的領域鑽研。透過自身的經驗分享，俊興最想傳達是有志者事竟成，只要在自己熱愛的領域堅持到底，就能有意想不到的收穫。

陽明大學簡介

陽明大學位於台灣台北市北投區唭哩岸山坡上，最近的捷運站為石牌站，校園景色優美，提供學生能專心讀書、做研究的極佳環境。俊興認為陽明大學很適合僑外生前來就讀，因為學校教授多半是留學歐美的背景，故能用很流利的英文授課，學校圖書館也有著豐富的書籍、期刊與軟體資源，此外，學校也設有國際事務處（Office of International Affairs, OIA）與接待志工來協助僑外生處理任何在求學、生活上的疑問。在住宿方面，陽明大學宿舍共有單人、雙人、四人房型。

陽明大學 IHP 簡介

IHP 成立於 2002 年，旨在建立一個討論公共衛生議題的國際學術環境，每年碩士新生約 10 到 15 名、博士新生約 2 到 6 名，學生國籍遍佈歐、亞、非、美洲與太平洋島國，科系背景來自醫學、護理、藥學、生物學、精神病學，教授專長領域也很多樣，包含醫療福利政策、環境衛生、社區健康照護、醫務管理、醫學、熱帶醫學、生命科學、生醫科學與工程等等，IHP 如此多元的組成，讓學生更能從不同的層面去分析問題，也易於找到適合自己的指導老師。在研究資源上，IHP 提供學生很多參加研討會、出國做研究的機會，研究經費則多是向科技部申請，俊興在講座中也特別補充獎學金資訊，僑外生除了可以申請科技部、教育部或學校設立的獎學金，還可以善加利用國際合作發展基金會（International Cooperation and Development Fund, ICDF）的國際高等人力培訓外籍生獎學金計畫，該獎學金涵蓋了所有學費與生活費，是很難得的資源。

IHP 課程規劃

IHP 必修包含專題研究、流行病學、生物統計、環境衛生、研究倫理等等，其中「流行病學」、「生物統計」是做任何公衛研究都必備的重要學理知識，選修則有進階流行病學、進階生物統計、進階環境衛生、健康政策、國際衛生、傳染病與免疫學、中文課等等，其中「健康政策」是介紹政策推行所需考量的實證、經濟、倫理等層面；「環境衛生」是探討環境因素如何影響人體健康；「中文課」則是俊興推薦僑外生必選的課程，對於適應在台生活、與同學平日溝通相當有幫助，很實用又很有趣。在修課上，碩士畢業門檻為修滿 24 學分課程與完成論文，博士畢業門檻為修滿 18 學分和完成論文，且論文須登上期刊。IHP 畢業出路則有成為大學、研究機構或 NGO 組織的研究員，或者進入政府機關擔任政策制定者、政策諮詢顧問。

進入研究所前該有的心理準備

俊興提醒學弟妹在博班第一年結束前，修完課程學分，並想好研究主題、找到適合自己的指導教授，至於要如何構思個人研究主題呢？俊興建議不妨透過專題討論的機會，或者和老師、同學多多交流來找靈感。他認為研究生在求學階段應更具主動性，按照自己的興趣與研究需求修課，在做研究上也不能太過依賴指導教授，因為博士生和指導教授之間的關係與其說是師生，其實更像同事。此外，俊興勉勵學弟妹不要因為申請失敗而灰心，他自己也是經過兩次申請才錄取，他建議申請前的準備真的是越早準備越好，可以依自己的興趣、學校排名去做挑選，然後務必要做好校系調查的功課。

個人研究主題

俊興的研究是「利用台灣健保資料庫去探討空氣污染與中風的關係」，他的研究動機有四大因素，第一是空氣污染是全球關注的議題，研究結果能加以受惠到許多國家；第二此研究是運用了大數據分析技術，越南近年也開始產生對這項技術的需求，相當符合未來趨勢；第三是台灣不論在健保、氣候監測上，都累積了相當長期的資料，在做研究上相對容易；第四是研究台灣的現階段情況在未來也能作為越南的參考。關於在研究中常遇到哪些困難，俊興認為首要還是找到適合自己的指導教授，至於統計軟體的操作、向人體試驗暨研究倫理委員會（The Institutional Review Board, IRB）提出申請都能請指導教授幫忙，另外就是在資料分析上，若是做台灣相關的研究，資料庫通常會是中文，這也是對僑外生相對較困難的部分。

印象深刻的課程

在「台灣醫療體系」課程中，會有安排學生至醫院、衛生福利部食品藥物管理署（FDA）、疾病管制署（CDC）、國民健保署、衛生局參訪，是相當難能可貴的機會；在「公衛政策發展與評估」中，是由前衛生福利部國民健康署署長邱淑媞女士授課，邱老師會分享很多自己過往所負責的政策案例，解析其中的考量層面。

研究生還有參加課外活動的機會嗎？

在台灣求學期間，俊興曾發表不少期刊論文、還前往歐洲研討會發表研究，更拿下 2015 ICDF 國際發展合作論文競賽第一名，俊興也建議學弟妹能把握當助教的機會，透過教學磨練自己的表達能力。在課餘休閒上，俊興除了參與僑外生活動，也常和台灣同學去野外踏青，最讓他備感成就的回憶莫過於登上台灣第一高峰玉山。

來台求學之前，你該知道的事

因為台灣和越南同樣是亞洲國家，所以在飲食、宗教、家庭教育上都有類似之處，俊興覺得其中比較特別的是台灣的夜市文化、與四通八達的大眾運輸系統，他也笑談雖然在台灣時常能看到越南同鄉，還有不少餐廳會主打越南料理，但餐點口味其實不太道地。此外，俊興強烈建議學弟妹來台求學務必練好英文與中文，練英文是因為 IHP 學生來自世界各國，大家英文多少帶有腔調，會需要花點時間適應，而練中文是很有助於自己適應在台生活、更融入台灣文化，如果行有餘力，他也建議學弟妹能在台灣求學期間學台語。

過好自己的生活是每個人的義務

回首在台灣求學的日子，俊興不論在生活、做研究都變得更為獨立，也因為持續在公共衛生領域鑽研，讓他對個人專業領域更有信心，同時也意識到學海無涯，在浩瀚的知識大海裡，更需要保持謙虛的心態求知。對有志來台攻讀研究所的學弟妹們，俊興慎重提醒既然想花時間去鑽研一個領域，那麼即便在過程中遇到再多困難，都應該堅持到底、努力去取得學位，如此才能獲得豐富的收穫，不過，在讀書研究之外，也應好好享受在台灣的生活，去體驗不一樣的新鮮事，才不枉出國留學這一遭。